Mijn visie over opvoeden
Die eerste vier belangrijke jaren
Opvoeden start naar mijn mening direct na de geboorte van je kind. Er wordt vaak gesproken of je je kind te veel kunt verwennen in die eerste maanden na de geboorte met aandacht. Ik denk dat je niet over verwennen kunt spreken, maar wel over aanwennen.
Want echter alles wat je in die eerste maanden doet, zorgt ervoor dat jij je kind allerlei dingen aanwent, zowel prettig als minder prettig.
Wat mijn inziens kan zorgen voor een fijne en rustige start van het leven, ga ik hieronder beschrijven. Maar laat ik hier vooral duidelijk over zijn, mijn manier is zeker niet de enige, goede manier. Er zijn 100 verschillende manieren van opvoeden en 100x is het goed. Wat echt van belang is, is dat je liefdevol bent, aandacht hebt voor de behoefte van je kind, structuur biedt en een veilige thuis. Hoe je dit doet, daar moet je zelf een manier in vinden, die bij jou als persoon past. Wat ik een belangrijke regel van het opvoeden is: wat je geeft, is wat je krijgt. Ben je zelf lief, vriendelijk, rustig, geduldig naar de kinderen toe, dan krijg je dit vaak ook terug. Ben je veel aan het mopperen en schelden, gaan je kinderen dit vaak ook doen. Je maakt dus echt een kopie van jezelf wat je laat zien en horen. Dit is natuurlijk niet het enige waardoor een kind gevormd wordt, want persoonlijke kenmerken spelen ook een rol. Het ene kind zul je moeten afremmen en het andere kind zul je juist moeten stimuleren.
Hieronder wat tips voor beginnende ouders, waar ik als moeder zelf tevreden over was. Ik heb naast de opvoeding van mijn kinderen, altijd met kinderen gewerkt in de leeftijd van 0 t/m 12 jaar, dus ook veel professionele ervaring.
De regels die ik hier beschrijf zijn vooral voor de leeftijd van 0 tot 4 jaar. Wanneer een kind naar school gaat, blijf je natuurlijk dezelfde opvoeding voort zetten, maar komen er wel nog andere aspecten bij, die ik in de kolom hiernaast zal beschrijven.
De 3 R-en waar vaak over gesproken wordt bij de opvoeding van kinderen, staan ook centraal bij mijn tips. Ik heb zelf ervaren dat dit een heel goed uitgangspunt is voor je opvoeding.
Rust, Reinheid en Regelmaat.
Hygiëne
Ik start met hygiëne. Dit lijkt misschien minder belangrijk, maar bij een goede hygiëne zijn kinderen minder vaak ziek. Als je kind minder vaak ziek is, ontwikkelt het zich beter, omdat de energie naar de ontwikkeling gaat i.p.v. naar het ziek zijn.
Veel je handen wassen (na het verschonen, voor het bereiden van de flesjes of borstvoeding, voor en na het badderen). Melkflesjes, nadat er melk in heeft gezeten, uitkoken. Ik weet dat er tegenwoordig minder strenge regels hiervoor zijn, maar ik ben van de oude stempel en melkresten blijven gewoon gemakkelijk achter in flesjes. Fles eerst goed afwassen met afwasmiddel en daarna uitkoken.
Hydrofiele luiers strijken, dat doodt alle bacteriën. En deze wassen op 60 graden.
Luiers regelmatig verschonen en billen insmeren met Sudocrème tegen luieruitslag. Vooral een poepluier snel verschonen, want dit kan de huid van de billen van je baby echt beschadigen met extreme uitslag.
Beddengoed, slaapzakje, knuffels en speelgoed goed schoonhouden, regelmatig wassen op 60 graden en speelgoed afpoetsen met een schoon doekje.
Vaatdoekjes, handdoeken, theedoeken en poetsdoeken was ik altijd 1x per week op 90 graden en ik verschoon deze dagelijks. Want als je je handen droogt aan een vieze handdoek, dan heeft het niet het gewenste effect.
Slapen
Het volgende wat ik wil bespreken is slapen. Mijn kinderen hebben vanaf dag 1 altijd goed geslapen. Een ritme, structuur en gewoontes kunnen hier erg bij helpen.
Bij mij was de vaste regel: speen en knuffels horen bij je bed. Die gaan niet mee naar beneden of andere ruimtes. Hierdoor zijn kinderen als ze beneden zijn dan ook actief en de knuffel en speen hoort voor hun bij slapen. Zodra ze deze in hun handen krijgen of tegen hun gezicht, krijgen ze een soort slaapreflex, een gewoonte die meermaals per dag herhaald wordt. En wanneer kinderen ouder worden, heb je ook nooit de discussie van knuffel mee of ik wil mijn speen. Dan kun je het gemakkelijk uitleggen, je bent nu beneden, dus geen knuffel en speen. Deze duidelijke regel geeft heel veel rust vond ik. Je moet hem wel consequent hanteren. Doe je dit niet, beland je in discussies en onderhandelingen met je kind.
De slaapkamer van het kind dient fris te zijn en je kleed je kind warm aan en stopt het stevig in. Praat zacht, met een vriendelijke stem en vertel gewoon zachtjes wat je allemaal gaat doen en wat je verwacht (ik ga je luier verschonen en dan gaan je lekker slapen. Ik doe je gordijnen dicht en nu leg ik je in bed. Zing een kort liedje/verhaaltje, geef een kusje en wrijf een keer liefdevol over het gezichtje, zeg welterusten en loop weg). Doe alles met een bepaald vertrouwen, want kinderen voelen onzekerheid heel goed aan bij ouders. Veel tegen je baby praten, is ook positief voor de spraakontwikkeling. Zorg dat je geen fel licht hebt in de slaapkamer, maar een klein lampje en doe de gordijnen dicht, maar het is wel fijn als er nog daglicht door de gordijnen komt voor het dag en nachtritme. Doe gemakkelijke kleding aan, die fijn zit als pyjama, dat je niet steeds alles hoeft te wisselen.
Let op de signalen van moe worden van je kind. Deze is echt cruciaal. Ben je te laat met in bed leggen, kunnen ze uren gaan huilen. Vaak gaan kinderen met hun hand door hun ogen wrijven, maar soms zijn er ook andere signalen. Door aandacht te geven aan je kind en goed te kijken, leer je deze signalen vanzelf kennen. Haal een kind niet uit bed als het na 10 of 15 minuten wakker wordt. Ga er dan wel naartoe en zeg dat het nog slaaptijd is met een zachte stem. Troost je kind even en leg het terug. Dit herhaal je als het moet wel 10 keer. Sleutelwoorden hier zijn wel geduld, vriendelijke stem, rust en liefdevol. Als je geïrriteerd raakt, gaat roepen en schreeuwen, gaat je kind niet ineens slapen. Waarschijnlijk heeft dit alleen een negatief effect. Dat jij 10x die trap op en neer moet, is iets wat je met liefde zal moeten doen en uitstralen. Uiteindelijk als je het nu volhoudt, dan zul je merken dat je daar de rest van je leven profijt van hebt. Een kind leert dan al snel, dat jij de regels bepaalt en er wel altijd bent voor het kind.
Een slaapje van een baby duurt gemakkelijk 1,5 tot 3 uur. Als je een kind na een te kort slaapje naar beneden haalt, dan is hij meteen overprikkeld en gaat het veel sneller huilen. Ik ben zelf ook een grote voorstander van in bed slapen, want dit is één van de dingen die je je kind dus aanwent. Dat wil niet zeggen dat je hier niet flexibel in kunt zijn, dus soms een slaapje in de wandelwagen of campingbedje, omdat je niet thuis bent, kan ook. Ik nam dan wel altijd de knuffels en speen mee, want dit werkt als een soort van Pavlov reactie als je dit vanaf minuut 1 aanleert. Zodra ze de knuffels zien, weten ze: het is slaaptijd. Deze geef je dan ook pas wanneer je ziet dat ze moe worden en dat ze kunnen gaan slapen. In de box laten slapen, heeft niet mijn voorkeur, omdat daar een kind niet tot rust komt. Ik ben er geen voorstander van om kinderen wakker te maken om te eten, dus daarin had ik geen strakke structuur. Ik was hierin flexibel. Je weet wat je kind moet eten op een dag en soms zat er dus 3 uur en dan weer 5 uur tussen de flessen. Dit verschilde ook per dag. Slapen verkoos ik boven de voeding, omdat wanneer een kind moe is, vaak ook minder goed eet en slechter gehumeurd is. En de momenten die ze dan beneden zijn, zijn ze dan meestal tevreden en vrolijk en eten ze goed.
Spelen:
In de eerste maanden speel je in een box wat mij betreft. Dit is een veilige omgeving voor een baby. Wissel de momenten van alleen en samen goed af. Een baby kan zich nog niet lang alleen vermaken, maar wanneer je dit traint, kunnen ze het iedere dag een beetje beter. Je hoeft je kind niet de hele dag te entertainen. Dat houd je zelf ook niet vol. Start met korte periodes wat jouw kind aankan van alleen in de box liggen. Eerst kijkt het alleen wat rond en heeft het nog niets nodig. Vanaf ongeveer 3 maanden krijgen ze interesse in speelgoed. Dan willen ze met hun hand bijvoorbeeld ergens tegenaan slaan of iets proberen te pakken. Het ene kind kan al een half uur alleen in de box liggen en de anderen maar 5 minuten. Hier is geen goed of fout en kijk naar de behoefte van je kind. Soms is even praten, even boven de box hangen, een aai over het gezicht of even een knuffel al voldoende om weer even alleen verder te kunnen in de box. Liefde uitstralen, rust uitstralen en laten weten dat je er bent, is voor je baby vaak voldoende. De periodes dat ze alleen kunnen spelen, worden steeds langer, naarmate ze ouder worden. En frustratie als nog iets niet lukt, hoort ook bij deze fase. Dat is helemaal niet erg. Soms kun je ondersteunen en je kind helpen en soms zal hij het even zelf moeten proberen. Daar wordt een kind niet slechter van.
Leg je kind ook meteen af en toe een minuutje op de buik. Hiermee trainen ze hun rug en nekspieren. Doe dit niet te lang en het mag wel een beetje vervelend zijn, maar niet leiden tot grote frustratie. Liever dan wat vaker en korter, dan 1 keer te lang. Wat veel ouders doen als het kind rond de 6 maanden is en het bijna alleen kan zitten, is het kind zelf in zitstand zetten. Dit is niet aan te bevelen. Een kind leert op deze manier vaak niet kruipen, omdat je dit leert vanuit een ligpositie. En als je kruipt, ben je vaak motorisch handiger met lopen en traplopen, omdat hier dezelfde beweging voor nodig is. Dat ouders dit doen, is erg te begrijpen, want dit is zo'n periode waarin kinderen frustratie hebben, dat bepaalde dingen nog niet lukt. Ze willen naar een speeltje wat ze zien liggen, maar het lukt niet. Als je een kind laat zitten en de speeltjes ernaast legt, is de frustratie weg. Maar daar leert het kind niets van.
Liggen, rollen, buikschuiven, op handen en knieën omhoog komen, zelfstandig gaan zitten en weer liggen, kruipen, zich optrekken, ergens langs lopen en alleen lopen is een normale motorische ontwikkeling. Dit kost dus soms wat frustratie en tijd, maar gun je kind en jezelf dit, want het komt goed bij ieder kind. Sommige kinderen doorlopen deze ontwikkeling in 10 maanden en anderen doen hier ruim anderhalf jaar over. Dat maakt dus niet uit. Ieder kind doet dit op zijn eigen tempo. Door actief met je kind te spelen, kun je dit wel stimuleren, maar je kunt dit proces niet versnellen.
Wat ook van belang is, is dat je je kind niet overlaad met speelgoed. Wissel af en zorg dat het veilig speelgoed is wat hoort bij de leeftijd. Zorg ook voor afwisseling in wat je doet en geeft aan je kind. Samen een boekje lezen, interactie spelletjes, zoals kiekeboe spelen, liedjes zingen, dingen laten bewegen of met een rammelaar bewegen en geluidjes laten horen. De afwisseling is goed en zorgt dat je kind zich langer kan vermaken. Zorg hier ook weer dat je veel praat en echt in contact bent met je kind. Door afleidingen, zoals TV, laptop, telefoon, werk, huishoudelijke taken, enz, ben je niet echt betrokken bij je kind. Doe deze dingen weer, zodra je je kind in bed legt of als het kind zelfstandig aan het spelen is en je eigen tijd hebt. Dat je minder eigen tijd hebt, is de consequentie van het krijgen van kinderen. En soms kies je ook voor jezelf als je bijvoorbeeld moet koken en dan zet je je kind bijvoorbeeld even met baby TV aan in een wipstoel bij de TV. Maar laat dit een uitzondering op de dag zijn en niet de regel. In een wipstoel of Maxi-Cosi kan een kind zich motorisch niet ontwikkelen. Als je nooit tegen je kind praat, ontwikkelt zijn spraak slecht. Juist door wanneer je kind in de brabbelfase komt, door dezelfde geluidjes na te maken, verhoog je de interactie tussen jullie en dit stimuleert je kind om door te gaan met zijn spraakontwikkeling. En spelen is ontwikkelen voor een kind, zonder het zelf te weten. Dit is de basis dat je straks ook goed kunt samenspelen met anderen.
Als baby's peuter of kleuter worden, is samen een spelletje (gezelschapsspelletje) doen ook aan te raden. Hier leren ze heel veel van en je bent leuk in contact met je kind en al spelenderwijs ben je met taal, kleuren, vormen, tellen, om beurten, eerlijk spelen, etc, bezig.
Ook samen boekjes kijken, voorlezen, plaatjes benoemen, actief samen iets op TV kijken, leren kinderen veel van. En het zijn zulke fijne momenten die je samen hebt met je kind, omdat ze vaak bij je op schoot zitten deze momenten.
Dan tenslotte buiten spelen. In het begin dagelijks met de wandelwagen naar buiten en als ze eenmaal kunnen lopen, laat ze veel zelf bewegen. Een loopfietsje, step of bal is ook erg leuk om te bewegen op jonge leeftijd. Deze kan mee naar buiten en als ze buiten actief zijn geweest, slapen ze meestal daarna als een roosje. Buitenlucht is natuurlijk gezond en veel bewegen zorgt voor een goede motorische ontwikkeling.
Creatief bezig zijn, muziek, knutselen, kleien, kleuren, daar worden kinderen vaak heel rustig van. Goed voor het trainen van concentratie (net zoals puzzelen) en je leert ze hiermee ook creatief denken. En als je creatief leert denken, kun je ook gemakkelijker in oplossingen denken. En een goede concentratie is erg fijn als ze met vier jaar naar de basisschool gaan.
Eten:
Je begint natuurlijk met borstvoeding of flesvoeding. Wat je eet is redelijk bepaald door de leeftijd en het gewicht van je kind. Je kunt hier, zoals ik hierboven beschreven heb, wel flexibel mee omgaan, maar ze moeten uiteindelijk wel goed eten. Eten is groeien en ontwikkelen.
Op een bepaalde leeftijd mogen ze groente- en fruithapjes eten. Ik maakte deze altijd vers klaar, omdat ik wilde dat ze veel verschillende smaken leerden kennen en goede eters zouden worden later. Daarnaast denk ik dat het meer vitamines bevat dan een potje. Nadeel was dat mijn kinderen die potjes echt niet konden waarderen. Dus als ik een keer afweek, dan aten ze die potjes erg slecht.
Als ze ouder worden krijgen ze brood, snoep, koek, drinken. Dan moet je weer als ouder bepalen wat je goed vindt voor je kind. Gezond en gevarieerd eten vind ik belangrijk. Dus dat bood ik mijn kinderen ook aan. Daarnaast eten we altijd aan tafel en hebben we drie vaste eetmomenten aan tafel. Fruit en een koekje tussendoor. We drinken gewoon water en thee en in de jonge jaren, mochten ze naast 1 glas melk ook 1 glas appelsap. Frisdrank drinken we nagenoeg nooit bij ons. Voordeel van 3 gezonde maaltijden en weinig frisdrank, veel buiten bewegen, is dat kinderen geen overwicht ontwikkelen.
Begrenzen van wat kinderen morgen eten en drinken hoort dus ook bij een goede opvoeding. Sommige kinderen zijn erg hongerig van zichzelf, dus zullen vaak boos worden als ze begrenst worden. Uiteindelijk is dit wel in het belang van het kind, want als een kind overgewicht krijgt, kan het zich minder prettig bewegen. Daarnaast is het ook gewoon slecht voor je gezondheid. Koop gewoon een bruin brood en beleg en eet hier iedere dag van. Wij halen altijd het aantal sneetjes wat we die dag eten uit de vriezer. Dan eet je altijd vers brood.
Naast te zwaar worden, hebben vele eetmomenten en zoete drankjes en hapjes ook een negatief effect op je gebit. Een andere reden om dit dus niet te doen. Wanneer je zelf een verkeerd eetpatroon hebt, is het lastiger om dit goed aan te bieden aan je kind. Dus wie weet is het meteen een goede reden om zelf ook een goed eetpatroon aan te leren. Snoep heb je echt niet nodig. Kinderen worden er vaak druk van. Natuurlijk mag je af en toe wat lekkers eten, maar 1 of 2 x per dag is hiervoor normaal vind ik.
Bij ons is in de leeftijd van 2 jaar wel een moment geweest dat onze oudste zoon ineens alles weigerde te eten, alleen wat hij lekker vond. Dus brood, melk, pap en een toetje at hij wel. Maar warm eten helemaal niet meer. Het consulatie bureau gaf het advies niet te gaan dwingen en dat het uiteindelijk wel goed zou komen. Ik kende helaas te veel gevallen van kinderen die alleen brood met paste aten of een bord spaghetti zonder saus of alleen de aardappelen of het vlees en geen enkele groente lustte. Mijn grote schrik was dat dit ons ook zou gebeuren, dus wij hebben maanden lang uren aan tafel gezeten met onze oudste zoon van toen 2 jaar. Met 1 stukje vlees, een brokje aardappel of pasta of rijst en 1 stukje groente op zijn bord. En volhouden. Wanneer hij dit ophad, beloonden we hem altijd met een gezellig spelletje samen. Dit heeft echt avonden 3 uur geduurd, voordat hij toegaf. Wij zijn met hem aan tafel blijven zitten. De tijd dat hij ging eten, werd wel steeds korter. Ook deze strijd hebben wij gewonnen en vanaf 2,5 jaar hebben we nooit meer een discussie aan tafel gehad van dit lust ik niet of ik eet mijn bord niet leeg. Wij schepte op en je bord eet je leeg. Nu eten ze alles en vinden ze alles ook lekker om te eten. Of dit ook was gebeurd als we de strijd toen niet aan waren gegaan zullen we nooit weten. Wij zijn blij dat we door het voeren van deze strijd, de rest van ons leven gezellige eetmomenten aan tafel hebben gehad. Nooit gezeur en discussie aan tafel is veel waard.
Regels:
Zodra je kind begint met bewegen over de vloer (meestal rond de 6 maanden), dan zal je regels moeten gaan hanteren. Waar mag hij wel en niet aanzitten in je huis? Hoe ga je met je speelgoed om? Wat doe je als hij/zij het op een krijsen zet?
Je kunt denken aan 100x naar de plant kruipen waar ze niet aan mogen komen of eten op de grond gooien als ze aan tafel zitten. Op de tafel klimmen of gaan staan op de stoel. Soms is het beter voor de veiligheid van het kind om tijdelijk wat weg te zetten en ook voor je eigen rust. Maar uiteindelijk moeten ze toch leren dat ze aan sommige dingen in je huis niet mogen komen. Of dat ze niet op de muren mogen kleuren. Kinderen zijn vindingrijk en bedenken soms de gekste dingen die ze uit proberen. Ben vooral consequent en volhardend in het stellen van regels. Hier heb je veel energie voor nodig, maar later betaald het zich uit in goed luisterende kinderen, die goed weten wat goed en fout is. Ben dus duidelijk (kort en bondig), zeg steeds hetzelfde en ben voorspelbaar (vriendelijk) voor je kind. Ben overtuigd, want kinderen voelen je onzekerheid. Dus als je nee zegt, moet je van binnen ook nee voelen. Want als je twijfelt, dan zal je kind die twijfel voelen en er echt alles aan doen om je nee te veranderen in een ja. Driftbuien bij kinderen komen dan ook heel vaak voort wanneer kinderen ruimte voelen bij hun ouders, doordat ze samen niet op één lijn zitten of voelen dat het geen echte nee is, Heb geen medelijden met je kind als je nee zegt. Je kind is niet zo snel zielig. Blijf wel altijd vriendelijk en liefdevol, maar duidelijk. Kort van informatie en jij beslist en niet je kind.
Zorg bij het stellen van grenzen, dat jij een langere adem hebt dan je kind. En dit kost soms echt heel veel energie, maar later betaald het zich positief uit en kost het je veel minder tijd en energie. Een goede investering in de jonge jaren, zorgt voor veel rust in alle jaren daarna.
Als je regels in aan het trainen bent, kun je dus geen uitzonderingen maken. Als je regel helemaal ingeoefend is bij je kind en je hebt hier nooit meer discussie over met je kind, kun je wel een keer een uitzondering maken. Een voorbeeld hiervan is dat jij wil dat ze in het weekend tot 8.00 uur in hun eigen bed blijven liggen. Wanneer ze dit langere tijd keurig doen, kun je best een keer zeggen. Als je morgen om 7.00 uur een keer wakker bent, mag je wel een keer eerder naar onze slaapkamer komen. Dan kijken we eerst nog even gezellig TV in ons bed voordat we naar beneden gaan. Maar het moet wel bij een uitzondering blijven, anders wordt het een nieuwe regel.
Hoe je een regel inoefent bij je kind is eenvoudig. Als een kind bijvoorbeeld altijd al om 5.00 of 6.00 uur wakker wordt en jij dan nog niet uit je bed wilt, dan koop je een wekker en zet je die naast het bed. Leg uit dat ze pas op de 8.00 uit bed mogen komen. Komen ze toch eerder, dan wandel je samen terug. Nee, het is te vroeg. je moet nog gaan slapen. En als ze 5 minuten later weer aan je bed staan doe je hetzelfde. Om 8.00 uur mag je komen. Dit blijf je oneindig, duidelijk, rustig en liefdevol herhalen. En als het dan 8.00 uur is, loop je meteen naar de slaapkamer. Je wijst naar de wekker. Nu is het 8.00 uur en nu mag je uit bed komen. Goed gedaan hoor zo goed geslapen. En voor je het weet, blijven ze iedere dag tot 8.00 uur in bed liggen, omdat ze weten dat ze anders toch terug gestuurd worden. Maar deze training kan dus wel maanden duren, maar dan heb je hier de rest van je leven plezier van. Blijven volhouden is dus eigenlijk de sleutel tot succes.
9 Valkuilen bij het opvoeden:
1. De meest voorkomende valkuil is dat wanneer je zelf moe bent, toe gaat geven aan de grillen van je kind. Ik heb nu even niet de energie om de strijd aan te gaan, wordt dan vaak gezegd. Dit kan met het bord leegeten te maken hebben, boos zijn als ze het koekje niet krijgen, spullen kapot maken, niet in het eigen bed willen slapen of overal driftbuien van krijgen of je aandacht opeisen. Maar als je te vaak toegeeft aan je kind, dan krijg je mijn inziens heel veel last van je kind in de peuter- en kleutertijd en ook op latere leeftijd. Dan willen ze vaak hun zin doordrammen, omdat ze gewend zijn dat jij uiteindelijk toch toegeeft. Als ze vanaf het begin weten dat jij de strijd wint en niet zij, dan geven ze in de peutertijd veel eerder op en weten ze gewoon dat boos worden geen zin heeft. Het gaat er dus om wie de langste adem heeft en kinderen kunnen het uren volhouden en soms dagen achtereen. Maar de aanhouder wint en weet dat het niet persoonlijk is. Je bent juist een goede vader of moeder als je duidelijk de grenzen aangeeft en dit consequent hanteert. Je wordt hierdoor voor je kinderen voorspelbaar en hier houden kinderen van.
2. Een andere valkuil is dus dat er heel veel gemopperd wordt in huis. Als dit de standaard is, dan is er weinig warmte en sfeer in huis. Dit doet dus ook iets met het humeur van het kind. Als je moe bent, probeer dan bijvoorbeeld ook even goed te slapenn als je kind gaat slapen. Dan heb je daarna weer energie. Of probeer af te wisselen met je partner als je het alleen te veel vindt. Heb je geen partner, probeer dan mensen om je heen te verzamelen, die af en toe op je kind passen. Een vrolijke ouder met energie, die voor een prettige sfeer in huis zorgt, is zo belangrijk voor je kind. Doe je dit niet en blijf je veel mopperen op je kind, dan laat je kind vaak ook minder gezellig gedrag zien. Ze worden gewoon een kopie van wat je als ouder altijd laat zien. Als je scheld tegen je kind, kun je ook een grote mond terug verwachten als ze ouder worden.
3. Geen tijd hebben voor je kind is ook een valkuil. Deze zie je toch vaker bij ouders die het heel druk hebben met werk of zich moeilijk los kunnen maken van TV, tablet, telefoon of computer. Kinderen willen gewoon af en toe echte aandacht van hun ouders. Krijgen ze die niet voldoende, kunnen ze hele negatieve aandacht gaan vragen door te gillen, spullen stuk te maken of clown gedrag laten zien. En wat er dan vaak gebeurd is dat ouders boos worden op hun kind, omdat ze zulke rare dingen doen. En zo kom je samen in een negatieve spiraal terecht. Probeer dus op momenten echte gezellige momenten samen te hebben en benoem ook als je verwacht dat je kind zich nu even alleen moet vermaken. Leer ze dat ze niet de hele dag je aandacht kunnen vragen, omdat je ook andere dingen moet doen.
4. Een valkuil bij clown gedrag of grapjes gedrag is dat mensen alles leuk vinden wat hun kinderen doen en hierdoor het kind niet gewend is bijgestuurd te worden. Sommige dingen zijn grappig als kinderen klein zijn, maar bedenk altijd of je het gedrag wat ze laten zien wenselijk is. Zo niet, corrigeren op een vriendelijke toon. Denk hierbij aan een harde scheet of boer laten aan tafel, vieze woorden roepen in gezelschap, overdreven de aandacht opvragen van mensen die op visite komen. Als je dit niet corrigeert op jonge leeftijd, is een kind gewend geraakt dat hij met dit gedrag de aandacht krijgt. Hij wordt hierdoor leuk gevonden en zal dit gedrag dus steeds verder uitbuiten.
5. Structuur geven aan je kind is goed, maar je kunt hier ook in doorslaan. Wanneer je dan afwijkt van de dagelijkse structuur raken kinderen in paniek, omdat het anders nooit zo gaat. Zorg dus binnen de structuur die je biedt, dat je hier regelmatig van afwijkt en leg dit ook uit aan kinderen. Normaal is dit de regel, maar vandaag is het even anders, omdat we op visite gaan. Een flexibel kind en vooral een flexibele volwassenen is erg prettig tijdens de opvoeding.
6. Een andere valkuil is dat je bang bent dat je niet leuk gevonden wordt door je kind. Nou, je moet het echt heel bont maken, wil dit het geval zijn, want er is onvoorwaardelijke liefde tussen ouder en kind. En juist door regels en grenzen te stellen, ontwikkel je vaak een betere, hechtere relatie met je kind, omdat je zo weten wat ze aan je hebben en je veel minder hoeft te mopperen, omdat het gewoon duidelijk is wat je van elkaar verwacht. Soms voelen ouders het als een persoonlijke aanval als kinderen roepen, je bent stom als ze geen ijsje mogen. Maar als je daar een goede reden voor hebt, dan leg je die uit en houd je voet bij stuk. Dit kan zijn dat het te koud is of omdat je er geen geld voor hebt, of omdat ze die dag al een ijsje op heeft. Allemaal goede redenen om niet te voldoen aan de wens van je kind. En je kind vind je niet stom, maar is boos dat het op dat moment geen ijsje krijgt. Vaak is de boosheid na een paar minuten alweer over en is er niets meer aan de hand.
7. Zorg dat je niet in eindeloze discussies beland met je kind. Dingen uitleggen is goed, maar houd het kort en jij bepaalt. Natuurlijk kun je als ze ouder worden samen overleggen en samen tot een standpunt komen, maar ik zie in deze tijd hele zachtaardige ouders, die het te perfect en op een hele goede pedagogische manier willen oplossen. Uiteindelijk hoor ik hen 10x hetzelfde uitleggen aan hun kind en het kind blijft maar boos. Soms is het dan ook van, dit is het en nu is het klaar. Ben je niet klaar met boos zijn, dan ga maar even in de gang staan gillen. Als je klaar bent met gillen, kun je terug komen. Een keuze stellen helpt ook altijd heel goed bij driftige peuters. Dan zorg je hetgeen jij wilt dat ze kiezen, een betere optie is dan de andere optie. Dan hebben ze toch het gevoel dat ze kiezen, maar uiteindelijk heb jij bepaald. Bijvoorbeeld als je weinig tijd hebt en je ze in de kinderwagen wil vervoeren. Je kind wil zelf lopen en begint te gillen. Dan zeg je: je kunt kiezen: of in de kinderwagen of we gaan helemaal niet naar de diertjes toe om brood te voeren. Dan kiezen ze meestal het goede en is het ook meteen klaar met de discussie. Pas dit niet altijd toe, alleen als je weinig tijd hebt of geen energie om voet bij stuk te houden.
Je kunt ook gewoon zeggen: Of we gaan met de kinderwagen of niet. Morgen mag je zelf lopen, want dan heb ik meer tijd. Vandaag niet. Dus dit is het. Jas aan en we gaan. Ook hierbij geldt weer als een kind van de geboorte af weet dat boos worden geen zin heeft, zal hij zijn boze bui snel laten liggen en gewoon mee gaan in de kinderwagen. Ik benoemde naar mijn kinderen ook altijd: ik begrijp dat je boos bent, maar als je gaat gillen, verander ik niet van gedachte hoor. Ik blijf bij mijn standpunt en het mag niet. Kort en duidelijk communiceren. En denk niet dat een dreumes of peuter je niet begrijpt. Kinderen begrijpen taal al vanaf hele jonge leeftijd.
8. Zorg dat je geen curling ouder wordt. Kinderen mogen zelf ontdekken, fouten maken en hun grenzen opzoeken. Bescherm ze niet voor alles waarvan jij denkt dat het misschien wel te veel is voor hun kinderzieltje. Want kinderen moeten ook wel een beetje hard worden in onze samenleving. Ze moeten tegen een stootje kunnen en weerbaar zijn. Ze moeten ook leren met teleurstellingen om te gaan. Een voorbeeld is om bijvoorbeeld niet te zeggen dat je dit weekend naar een pretpark wil gaan. Want stel je nu voor dat het niet door kan gaan. Door dit juist wel te delen met je kind, maar je ze flexibel en weerbaar. Ze begrijpen dat het leven soms anders loopt, dan je gepland had. Hier zijn vaak goede redenen voor, die je eenvoudig met je kind kunt bespreken. Ben dus niet te beschermend en neem niet alle obstakels weg, waarvan jij denkt dat je kind die niet aan kan. Want ook obstakels nemen, moet je leren in het leven. Hoe jonger je dit leert, hoe beter je het kunt als je ouder wordt.
9. Een laatste valkuil is de lat te hoog leggen voor je kind. Hierdoor heeft je kind het gevoel nooit goed genoeg te zijn voor je en te falen. Je mag ambities hebben voor je kind, maar kijk vooral naar wat het kind wil, naar zijn capaciteiten en zijn talenten. Als ze niet goed zijn in rekenen, kunnen ze misschien wel heel goed dansen. En zorg dan dat je ze met rekenen helpt waar nodig is en als het dan nog niet lukt, dat dat niet erg is. Als een kind lekker in zijn vel zit, ontwikkelen kinderen zich over het algemeen goed. Juist door veel met ze bezig te zijn en ze te helpen waar nodig is, geef je ze zelfvertrouwen. En alleen met zelfvertrouwen, lukt het je om dingen te doen, die moeilijk zijn. Heb je faalangst ontwikkeld, dan presteer je juist over het algemeen minder goed. En soms leggen kinderen zelf de lat heel hoog. Zorg dat je dit tijdig ziet als ouder en bewaak hun grens als ze dat zelf nog niet kunnen. Het hoeft niet altijd perfect te zijn.
Van schoolkind naar puber
Als kinderen vier jaar worden start in Nederland de basisschool. Dan verandert hun leven en wordt hun wereld letterlijk groter. Door andere invloeden veranderen ze soms ook van gedrag thuis. Dit is een normale ontwikkeling en dit gebeurt nogmaals als ze van de basisschool over gaan naar de middelbare school. Vooral de leeftijd van 14 jaar, waarin ze erg op zoek zijn naar wie ze zijn, is voor veel kinderen een moeilijke leeftijd. Voor ouders is dit vaak ook een moeilijke leeftijd omdat ze minder nabij hun kinderen staan en niet zoveel invloed meer kunnen uitoefenen op hun kinderen. Ik ben van mening dat je tot 12 jaar alle input moet geven, die je belangrijk vindt. Daarna ben je er nog veel om te begeleiden en bij te sturen, maar weet dat je niet meer de belangrijkste personen in de wereld van je kind bent. Vrienden nemen vaak een hele belangrijk rol in tijdens deze periode. Maar als je ze goede normen en waarden hebt meegegeven in hun jonge leven, kiezen ze vaak ook in deze periode wel het goede. Hier vind ik dus mijn visie op het leven, durf te denken, zo belangrijk. Alleen als je kinderen van jongs af aan leert om na te denken over wat ze doen, dan ontwikkelen ze een eigen moraal. Als ze alleen dingen wel of niet mogen, vanwege de strenge regels van hun ouders of vanwege hun geloof, leren ze dus niet zelf na te denken. En zelf nadenken over wat goed en fout is in het leven en in de pubertijd cruciaal om geen foute beslissingen te nemen en je mee te laten slepen door je vrienden.
Ik heb altijd tegen mijn kinderen gezegd dat als je andere kinderen dingen ziet doen die niet mogen, je altijd zelf kunt kiezen door wel of niet mee te doen. Je bent altijd zelf verantwoordelijk voor de dingen die je doet. Een ander kan je nooit verplichten foute dingen te ondernemen, als je dat zelf niet wilt. Denk aan spiegels van auto's afschoppen, spullen kapot maken, afval in de natuur weggooien, prullenbak opblazen met vuurwerk. Als je je hele leven laat horen aan je kinderen, dat je dit soort gedrag echt afkeurt, is mijn ervaring, dat ze dit zelf ook zo gaan vinden en dus ook niet gaan doen. Dit geldt ook zo voor verdraagzaamheid naar anderen en niet reageren als iemand pest of zelfs echt fysieke ruzie met je zoekt. Altijd weglopen en nooit reageren, is altijd mijn advies geweest. Hierdoor zijn mijn kinderen nooit bij ruzies betrokken geweest. Vaak hoor ik ouders zeggen dat kinderen moeten leren voor zichzelf op te komen door terug te vechten. Maar dit zijn vaak de kinderen die opvliegerig zijn en altijd denken dat anderen ruzie met hun zoeken. Ze hebben een hele lage verdraagzaamheid naar andere toe en reageren altijd met slaan en schoppen. Jammer, want het lost niets op en je hebt hierdoor gewoon een minder leuk leven als je steeds in ruzies belandt. Je komt beter voor jezelf op door weg te lopen uit de nare situatie. Dan kies je pas echt voor jezelf. En denk daarbij altijd, die ander doet raar en naar, niet jij. Daar wil ik niets mee te maken hebben.
Samenspelen en afspreken:
Na schooltijd is het natuurlijk erg leuk om samen te spelen met leeftijdsgenoten. Hier leren ze veel van en zien ook andere gezinnen met andere regels en normen en waarden. Door het zien van deze verschillen, willen kinderen regels van het eigen gezin wel eens ter discussie stellen. Dit gaat dan vaak over bedtijden, telefoongebruik of game tijd of dure spullen krijgen van hun ouders. Hierbij moet je niet te snel denken dat het bij andere leuker of beter is. Iedereen is anders, ieder gezin is anders en wij hebben deze regels, om deze redenen. Dit vinden wij belangrijk in het leven, daarom doen wij het zo. Kinderen begrijpen veel als je ze gewoon dingen uitlegt. Duidelijk en open communicatie en hele diverse dingen met je kind bespreken, is een echte aanrader. Op deze manier vormt een kind zijn eigen normen en waarden. En kan het dus eigen beslissingen nemen op latere leeftijd.
Op de basisschool weet je vaak nog waar ze gaan spelen, waar ze uithangen, maar op de middelbare school wordt dat zicht veel minder. Als je je kinderen op de basisschool veel verantwoordelijkheid geeft en vertrouwen, kunnen ze dat vaak zelf ook heel goed als ze eenmaal op de middelbare school zitten. Als je te streng bent op de basisschool en ze niet vertrouwd of ze geen verantwoordelijkheid mee geeft, dan gaan ze vaak dingen stiekem doen in de pubertijd. Blijf in gesprek met je kind en probeer alles te bespreken. Vaak doen ze alsof ze niet luisteren, maar uiteindelijk handelen ze wel naar wat je hebt gezegd, soms met een zucht en een steun. Fijn ook als je de vrienden van de middelbare school leert kennen, zodat je weet hoe de vrienden van je kinderen zijn. Bespreek ook als je dingen ziet, die je niet fijn vindt. Maar zorg ook juist in deze periode dat je knuffels blijft geven, complimenten blijft geven, dat je tijd voor ze vrij maakt en dat je interesse in ze blijft houden. Een regel die ik streng hanteer is bijvoorbeeld dat de telefoon niet mee naar boven mag als ze gaan slapen. Soms mopperen ze er wel weer even over, maar als je gewoon bij je standpunt blijft, blijven ze zich gewoon netjes aan de regels houden, ondanks dat ze al 17 jaar zijn. Ik vind het gewoon belangrijk dat je goed slaapt en daar heb je je telefoon niet voor nodig. Als je straks op jezelf woont, kun je je eigen regels hierin bepalen.
Sporten en muziek
Sporten en muziek is een mooie aanvulling op school en vrienden. Daarom zou ik ook alle ouders adviseren om kinderen iets te laten kiezen van sport of muziek. Iets wat bij ze past. Vaak kun je verschillende dingen uitproberen, voordat je echt lid wordt bij een club. Sport zorgt voor een goede motoriek, een fit lijf, conditie, contacten met anderen, dus het sociale aspect en je leert sportief te zijn, je aan regels te houden, te luisteren naar dingen die je moet doen. Het is dus leerzaam, gezond voor je lijf en goed voor je sociale contacten.
Muziek moet je liggen, je moet daar gevoel voor hebben en talent. Het is dus een super mooie hobby als je een instrument kan spelen. Dit is dus ook zeker de moeite waard om te onderzoeken of je kind hierin geïnteresseerd is.
Bij ons hebben beide kinderen als kleuter voetbal en hockey gedaan en hebben ze in groep 3 gekozen wat ze het leukste vonden. Beide hebben voor voetbal gekozen. In hun kleuterjaren hebben ze op zwemles gezeten. Daarnaast hebben ze beide op tennis gezeten en pianoles. Maar al snel was duidelijk dat ze niet zoveel hadden met muziek maken en wel met sporten. Mijn jongste zoon heeft ook nog heel wat jaren op schaken gezeten. Een divers aanbod waarin ze zelf kunnen kijken wat ze leuk vinden en wat hun goed ligt. De oudste doet nu ook HBO Sportkunde en is erg geïnteresseerd in een gezonde levensstijl, voeding en bewegen.
Normen en waarden ontwikkelen
Deze is wat mij betreft het allerbelangrijkste om je kinderen te leren wat goed en fout is in onze samenleving. Geloof vind ik hierin erg belemmerend werken helaas. Je mag dan bijvoorbeeld vaak dingen niet, maar de reden hiervoor is vaak onduidelijk en je kunt hierover ook niet in gesprek met je ouders. Het is gewoon zo. En als je je niet aan deze regels houdt, dan wordt er gezegd dat je in het hiernamaals geen prettig leven krijgt. Op deze manier leren kinderen en pubers dus helemaal niet zelf na te denken over wat goed en fout is. Alles is bepaald in het geloof of de gemeenschap waar je onderdeel van uit maakt en er is geen ruimte voor eigenheid van het individu. Een eigen invulling van je leven wordt vaak niet gewaardeerd, want je moet precies leven volgens de leefregels van dat geloof. Indoctrinatie van regels en bangmakerij zorgen dat je je aan de regels houdt, maar als je deze mensen vraagt, waarom ze dingen wel of niet doen, kunnen ze alleen maar antwoorden: dat moet zo volgens mijn geloof. Ik merk ook dat gelovigen zich altijd heel snel beledigd voelen en slecht denken over anderen die een andere mening over het leven hebben. Open staan en leren van anderen wordt dus niet gestimuleerd bij gelovigen. Alleen contacten met mensen van dezelfde cultuur, geloof en gemeenschap wordt gewaardeerd en al het anderen wordt afgekeurd. Op deze manier is het dus onmogelijk om je als mens normen en waarden eigen te maken. Wat vind ik nu eigenlijk van bepaalde dingen?
Wat ik wel altijd bijzonder vind, is dat de mensen die je hoort met een streng geloof altijd doen alsof ze zo vroom leven en zich als nette burger gedragen, maar als je kijkt naar de misbruik zaken bij de katholieke kerk of dat je hoort dat ze hun kinderen afstoten omdat ze homo of lesbisch zijn, hun kinderen afstoten omdat ze niet meer Jehova getuige willen zijn of eerwraak plegen op hun eigen dochters of zussen, dan vraag ik me oprecht af welke normen en waarden je aanhangt met je geloof. Want als je denkt dat dat goede normen en waarden zijn, begrijp ik niet waarin je gelooft.
Ik zou alle mensen aanraden hun geloof vaarwel te zeggen en zelf na te gaan denken over wat je zelf goed en fout vindt in het leven. En volgens mij liggen we dan als samenleving ineens een stuk dichter bij elkaar.
Want zoals je in mijn Vlog "Sapere aude!" kunt lezen, is het leven één grote aaneenschakeling van het maken van keuzes. Bij iedere keuze, denk je de beste te maken, lijkt me. Maar waar gaat het fout in de normen en waarden van jongeren die anderen met een mes te lijf gaan, die een overval plegen, die oude mensen beroven, die een groepsverkrachting plegen, die onder invloed veel te hard rijden en een ongeluk veroorzaken, die een bom plaatsen of een terroristische aanslag plegen. Vaak wordt gedacht dat ze verpest zijn door de westerse en vrije maatschappij, maar ik denk dat ze dus nooit hebben geleerd wat goed en fout is en hoe je je dient te gedragen en waarom. Vaak hoor je dat deze jongeren een moeilijke thuissituatie hebben gehad, een moeilijke jeugd. Maar dit is wat mij betreft nooit een excuus om je zo te misdragen. Je bent zelf verantwoordelijk voor wat je doet en ook als je een verschrikkelijke jeugd hebt gehad, dan mag dit nog geen reden zijn om je zo te misdragen in onze samenleving. Wij als samenleving zijn dus ook wel verantwoordelijk om kinderen met een verschrikkelijke jeugd normen en waarden te leren en goede keuzes te leren maken in het leven. Goede begeleiding is dus erg belangrijk, als ouders dit dus niet goed kunnen geven.
Door met mijn kinderen veel te bespreken over waar je in het leven tegenaan kunt lopen, hoe je hierop kunt reageren, wat goed en fout is, leer je ze een eigen moreel te ontwikkelen. En dat heb je nodig om later zelf goede keuzes te maken en deze weer door te geven aan je eigen kinderen. Ik verbied ze niet te roken, te drinken en drugs te gebruiken. Maar ik bespreek wel de risico's en de gevaren, maar ook waarom dat je het wel zou doen, dat je losser wordt en je een geluksgevoel kunt ervaren. Maar ook van de kater en dat je onder invloed niet meer een heldere beslissing kunt nemen. Of ze dit dan uiteindelijk gaan doen is aan hun. Ze hebben de informatie om hier zelf over na te denken wat ze willen met hun leven. Dit geldt ook zo over dingen kapot maken. Ik keur het af, maar door het te verbieden, wil niet zeggen dat ze het dan ook niet gaan doen. Verbieden zorgt bij jongeren vaak zelfs voor aantrekkingskracht. Het is een normale vorm om je af te willen zetten tegen je ouders en als zij het verbieden, ga je het juist wel doen. Je kunt er beter veel over praten en dat ze het dus zelf op den duur dus ook af gaan keuren dat mensen spullen kapot maken. Als ze het zelf vervelend vinden en vinden dat het niet goed is wat anderen doen, zullen ze het dus zelf niet zo snel gaan
doen. Wat ik als ouder dus doe, is mijn eigen mening, mijn eigen normen en waarden delen met mijn kinderen. Ik geef de opties, voordelen, nadelen, informatie die ik heb en laat ze zelf meepraten over wat zij vinden. Als ik merk dat ze een andere mening aanhangen, respecteer is die. Vaak zie je dat bepaalde meningen gedurende je leven nog veranderen, afhankelijk met wie je omgaat, waar je werkt en wat je familie ervan vindt.
School
Op school staat leren centraal, maar ook het ontmoeten van vrienden. Deze twee gaan hand in hand. Op de basisschool is een diversiteit aan verschillende niveaus in een klas en op de middelbare school komt hier een splitsing in. Leren op je eigen niveau is van zeer groot belang, want als er dingen van je gevraagd worden boven je niveau, dan neemt je zelfvertrouwen snel af. Je kunt beter onder je niveau goed presteren en doorgroeien dan geen zin meer hebben in school, omdat het gewoon te moeilijk is. Maar ook uitdaging krijgen als het niveau voor je te laag is, is van belang. Mijn ervaring is dat het van groots belang is, dat je goed in je vel zit. Als je als kind goed in je vel zit, gaat leren ook een stuk beter. En dat er thuis interesse is in wat je op school doet en wat je leert. Je moet wel een beetje gestimuleerd worden door je ouders om wat te willen bereiken in je leven. Maar ben tevreden met het niveau wat je hebt, want met karaktereigenschappen als flexibel, doorzetten, vriendelijk, sociaal kom je heel ver in het leven. Het niveau wat je hebt, is echt ondergeschikt in wat je kunt bereiken in het leven. Ik ken kinderen die via de Mavo zijn doorgegroeid naar de universiteit. En ik ken kinderen die met een VWO advies, zijn afgezakt naar het VMBO of aan de drugs zijn geraakt en niets hebben bereikt in hun leven.
Pubers
Pubers in huis is vaak moeilijk. Ze zijn vaak gesloten naar hun ouders, je ziet dat ze worstelen met zichzelf en hun wereld wordt groter en je hebt geen zicht op wat zich in hun hoofd afspeelt. Ouders zullen dus moeten loslaten en vertrouwen hebben dat het goed komt. Probeer wel met je kind in gesprek te blijven en blijf informatie geven over dingen die je ziet, leest, hoort. Accepteer dat ze die zelfde tas, jas en schoenen willen hebben als alle anderen op school. Geen uitzondering zijn vinden veel pubers belangrijk. Op deze manier kunnen ze een eigen ik ontwikkelen met eigen normen en waarden.
Blijf ook zeggen dat wat ze doen, hier zelf verantwoordelijk voor zijn. Laat je niet altijd meeslepen met wat je vrienden doen. Als je vrienden domme dingen doen, doe hier dan niet aan mee. Blijf altijd zelf nadenken en je kunt gewoon nee zeggen. Maar blijf ook regels stellen in het leven van een puber, dat is ook belangrijk. Ik vind bijvoorbeeld een goede nachtrust belangrijk, dus de telefoon gaat niet mee naar de slaapkamer als ze gaan slapen. Dat is gewoon een regel in huis. Tijdens het eten praten we met elkaar en dan ook geen telefoon aan tafel. Verder krijgen ze best veel vrijheid en stimuleer ik dat ze hun best doen voor school, leuke dingen doen met vrienden, sporten, een bijbaantje hebben. In het weekend zijn er weinig regels, dus mogen ze van mij laat thuiskomen als ze maar laten weten waar ze zijn. Ook hier geldt weer regels consequent hanteren, dat je niet dagelijks de discussie hoeft te voeren. Als kinderen weten waar ze aan toe zijn, leggen ze zich neer bij de regels is mijn ervaring.
Loslaten, vertrouwen uitstralen en in gesprek blijven zijn volgens mij de belangrijkste zaken. Geen grote mond tegen je ouders vind ik zelf ook van groot belang. Je kunt alles met ons bespreken, je mag ook best boos zijn en schreeuwen. Maar een gesprek gaat op normale toon met normale taal.
Zorg er ook voor dat je puber vooral ook veel plezier maakt in zijn/haar leven. Dit is een mooie tijd in je leven. Geniet van de vrijheid die je krijgt en zorg dat je goede keuzes maakt in je leven, waar je zelf trots op kunt zijn. Probeer de sfeer in huis gezellig te houden en probeer zelf ook vriendelijk te blijven naar je puber toe.
Drugs:
Als je een goed leven hebt, heb je geen drugs nodig om het nog leuker te maken. En drugs is voor mij een synoniem voor ellende in je leven. Het geeft je even een oppepper, maar je hebt steeds meer nodig om dat fijne gevoel te ervaren en uiteindelijk brengt het je alleen maar ellende. Bij veel dingen die ik in de krant lees, zie ik dat drugs gebruik de oorzaak is van de ellende die ze een ander hebben toegebracht. Ik zou willen dat meer mensen in zouden zien dat drugs geen plezier brengt, maar ellende. Als er geen drugs zou zijn op deze wereld, denk ik dat er al veel minder ellende op de wereld zou zijn dan nu.
Door mijn kinderen wordt gezegd dat alcohol net zo slecht is als drugsgebruik. Dit is blijkbaar het nieuwe normaal en dit wordt gezegd op social media. Alleen denk ik dat je een drankje veel gemakkelijker kan beperken tot momenten van uitgaan of een feestje. Bij drugs is de verleiding veel groter om over te stappen naar zwaardere middelen en verschillende middelen door elkaar te gaan gebruiken, om hetzelfde euforische gevoel te blijven ervaren. Uiteindelijk ga je hieraan dus helemaal kapot.
En ik begrijp dat als je een keer een blow of een keer een XTC pil slikt, dit niet meteen het einde van de wereld is. Maar je hebt wel een sterke persoonlijkheid nodig om het te houden bij incidenteel gebruik. Dus om jezelf hier tegen te beschermen, zou ik adviseren, dan maar beter helemaal geen drugsgebruik. Dan kom je ook niet voor de keuze te staan of je nu om 8.00 uur die blow al nodig hebt om de schooldag door te komen. Want als je het gevoel niet kent vanuit het weekend dat je die blow op had, dan vraag je je dit namelijk helemaal niet af.
Reactie plaatsen
Reacties